Reklama
Aukcja Janów nr 50. Fakty i mity

Blog

Aukcja Janów nr 50. Fakty i mity

Niedawno, na fali kolejnego lamentu w mediach nad losem stadnin koni arabskich, przeczytałam komentarz Daniela Passenta (nota bene, tajnego współpracownika bezpieki o ps. „John”) o tym, jak to PiS zniszczył stadniny, których nawet komuniści za PRL-u nie zdołali zniszczyć. Skłoniło mnie to do rozważań o tym, jak funkcjonujące w przestrzeni publicznej bajki i mity przesłaniają rzeczywisty obraz hodowli koni arabskich w naszym kraju.

A oto fakty: obecne stadniny państwowe, czyli Janów Podlaski, Michałów i Białka, są w stu procentach dziedzictwem PRL-u. W roku 1946 w kraju były 54 klacze czystej krwi, ocalone z działań wojennych, czyli rewindykowane z Niemiec (w tej liczbie 14 klaczy babolniańskich zakupionych przez Zarząd Stadnin Polskich w Niemczech), z Czechosłowacji (grupa ze Starego Sioła, która powróciła z Józefem Tyszkowskim) oraz kilka klaczy, którym udało się przetrwać w okupowanej Polsce. Większość z tych klaczy stanowiła wcześniej własność prywatną i została odebrana hodowcom przez Niemców, a następnie, po powrocie do kraju, upaństwowiona, jak wówczas nazywano konfiskatę. Z upaństwowionych (w większości) koni, tuż po wojnie utworzono stadniny, których wcześniej nie było: Albigową, Nowy Dwór, Klemensów, a następnie Michałów. Z sobie tylko wiadomych powodów komuniści niechętnie widzieli powrót koni arabskich do Janowa Podlaskiego i dopiero pojawienie się na początku lat 60. możliwości eksportu tych koni za dewizy, otworzyło wrota stajni janowskich dla arabów (jednak jeszcze przez wiele lat dominowała tu hodowla koni półkrwi). Wszystkie stadniny zostały zorganizowane w taki sposób, że były w istocie PGR-ami, tyle że hodującymi konie. Wielkoobszarowe gospodarstwa rolne, których rolą było utrzymanie stadnin, zajmowały się także hodowlą innych zwierząt, w tym hodowlą bydła mlecznego, a także uprawą roślin. Ta struktura organizacyjna pozostała niezmieniona do dziś, przy czym, do czasu akcesu Polski do Unii Europejskiej, państwo dotowało hodowlę zarodową, w tym koni czystej krwi. W drugiej połowie lat 60. znacząco wzrosło zainteresowanie polskimi końmi arabskimi na Zachodzie i wtedy okazało się, że konie arabskie są dla biednego kraju kurą znoszącą złote, a właściwie zielone od dolarów jaja. Prawdopodobnie tylko dzięki temu hodowla koni arabskich przetrwała, bowiem nie oczekiwano już od Janowa czy Michałowa produkcji koni dla rolnictwa, zatem oba przedsiębiorstwa stawały się dla socjalistycznej gospodarki niepotrzebne. Pozwolono jednak hodować takie konie, jakich oczekiwał rynek zachodni. Aby uporządkować sprzedaż i zwiększyć przychody, w roku 1970 Centrala Importowo-Eksportowa “Animex” zaczęła organizować aukcje w Janowie Podlaskim.

W roku 1995 Animex został sprywatyzowany, a grupa pracowników z tzw. Biura koni, z Markiem Grzybowskim na czele (od 1974 aukcjonerem), utworzyła spółkę Polish Prestige, która zajmowała się organizacją aukcji do roku 2000 (tzw. aukcja „milenijna”). W roku 2001 organizację aukcji powierzono firmie “Polturf”, najpierw jako spółce cywilnej, a potem w zadziwiający sposób, bez żadnego przetargu, osobie fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą “Polturf Barbara Mazur”. Pomimo protestów Marka Grzybowskiego, kwestionującego uczciwość postępowania przetargowego, Polturf przejął organizację aukcji janowskiej na, jak się okazało, kolejnych 15 lat, zmieniając przy tym nazwę wydarzenia na „Pride of Poland”.

W tym miejscu docieramy do kolejnego mitu, a właściwie bajki, jaka funkcjonuje w świadomości opinii publicznej, a więc roli Barbary Mazur jako samodzielnego twórcy janowskiej aukcji. Większość odbiorców dzisiejszych mediów nie pamięta nie tylko pierwszych aukcji, ale nawet aukcji Polish Prestige, bowiem szeroki udział obywateli polskich, w tym polskich hodowców, datuje się mniej więcej od roku 2000. Dlatego warto przypomnieć, że nie jest prawdą, jakoby Barbara Mazur oraz triumwirat w osobach Anna Stojanowska, Jerzy Białobok i Marek Trela, stworzyli wspólnie janowską aukcję. B. Mazur (prywatnie koleżanka A. Stojanowskiej) była potrzebna po to, by pozbyć się „obcego” Marka Grzybowskiego i przejąć całkowitą kontrolę nad aukcją. Argumentowano wówczas, że prowizja firmy Polish Prestige jest zbyt wysoka, a działania marketingowe niewystarczające. Polturf wygrał przetarg na organizację aukcji, startując z kwotą prowizji 6%, aby potem podnieść swoje wymagania najpierw do 10%, a następnie do 12% (czyli wyższej niż pobierała wcześniej firma Polish Prestige). Polturf przejął też gotowy format “Polish Arabian Summer Festival”, stworzony, a następnie dopracowywany przez 30 lat przez Animex, a potem firmę Polish Prestige. Eksploatował go, niewiele zmieniając, do roku 2015. Jedyne, co się faktycznie zmieniło, nie dotyczyło aukcji jako takiej – była to bowiem zmiana lokalizacji w związku z budową w Janowie zespołu nowoczesnych budynków na potrzeby aukcji.

Wokół Polturfu i szczególnie osoby Barbary Mazur krążyło wiele plotek, wynikających głównie z pojawiających się znaków zapytania. Jakim cudem osoba, która miała na koncie kilka nieudanych aukcji folblutów, została nagle organizatorem najbardziej prestiżowej aukcji koni arabskich na świecie? Albo: jak to możliwe, by prezesi Białobok i Trela, zarabiający po ok. 300 tys. zł rocznie, pozwalali zarobić koleżance A. Stojanowskiej (która sama zarabiała jako urzędnik dużo mniej niż prezesi) miliony złotych rocznie? Rozważano nieraz, w bardzo różnym gronie, czy, kto i z kim się dzielił? Tymczasem wokół Polturfu powstała istna pajęczyna klientów i opłacanych współpracowników, zwana w środowisku hodowców “kółkiem różańcowym”. Kółko to zazdrośnie strzegło swoich finansowych tajemnic. Większe transakcje były “dopinane” wcześniej przez prezesów stadnin – w czym nie ma wprawdzie nic nagannego, ale transakcje te finalizowano w taki sposób, że prowizję kasował Polturf. A to już bywało zastanawiające. Mechanizm ten ujawniła najbardziej patologiczna spośród transakcji, (nadal będąca w trakcie prześwietlania), a mianowicie sprzedaż klaczy Ejrene podczas Pride of Poland 2012.

A było to tak: J. Białobok uzgodnił z klientem zainteresowanym dzierżawą czempionki świata i USA, klaczy Emandoria, że warunkiem dzierżawy tej klaczy będzie zakup na aukcji klaczy Ejrene za określoną sumę. Jak się okazało, suma ta wyniosła 440 tys. euro. Całkiem kreatywny pomysł, tyle że klient, dzierżawiący Emandorię przez rok, otrzymał prawo do pobrania od niej dwóch embrionów, za co już Michałów (wg umowy) nie dostał ani grosza. To nie koniec, gdyż klacz, wystawiana na płatnych pokazach przez dzierżawcę, zarobiła tym sposobem ogromne kwoty, co przecież było łatwe do przewidzenia. Czyżby oddający konia w dzierżawę, doświadczony w branży, prezes Białobok, podczas negocjacji tych przychodów nie przewidział? W rezultacie owej transakcji, Emandoria wygrała (w okresie dzierżawy) nagrody finansowe w wysokości – bagatela! – ponad 300 tys. euro. Pobrane od niej embriony miały w tamtym czasie szacunkową wartość co najmniej 150 tys. każdy (to daje kolejne 300 tys. euro). Podsumowując: klient, z tytułu współpracy z Michałowem, otrzymał 600 tys. euro plus klacz Ejrene. Zapłacił zaś 440 tys. Ta suma, jakoby wylicytowana na aukcji (co wzbudziło niemałą sensację, bo rzeczywista wartość klaczy Ejrene wynosiła ok. 100 tys. euro), znacząco napompowała wynik aukcji 2012. Dodatkowo, Polturf skasował 12% prowizji – 52800 euro, obniżając w ten sposób przychód Michałowa z całości omawianej transakcji. Czysty zysk! Tylko czy aby na pewno dla Michałowa? Trudno także nie zauważyć, że podczas tamtej aukcji tylko jeden klient miał świadomość, że zakup Ejrene wiąże się z dodatkowymi, hojnymi świadczeniami. Inni klienci, licytujący w dobrej wierze, mają prawo czuć się wyprowadzeni w pole.

A czy nie jest interesujące również i to, że po nieudanej aukcji 2011, kiedy to klient z Australii nie odebrał 11 (!!!) wylicytowanych koni (głównie michałowskich, ale i prywatnych), na początku 2012 roku podniesiono prowizję Polturfu z 10 do 12%, pomimo negatywnej opinii wewnętrznej w ANR? Ówczesny dyrektor nadzoru właścicielskiego Grzegorz Młynarczyk nakazał zniszczenie protokołów kontroli (ciekawe, kto i w jaki sposób go zainspirował), które jednoznacznie wskazywały na nieprawidłowości w rozliczeniach z Polturfem i sugerowały zmiany kadrowe. I tak, bez przeszkód, udało się organizatorom aukcji w niezmienionym składzie dotrwać do 2015 roku. Potem jednak sprawa wyszła na jaw i zakończyła się dla w/w urzędnika wyrokiem w sprawie karnej. Ale warto było przetrwać, bo prowizja z aukcji w 2015 roku wyniosła ponad 600 tys. euro, czyli około 2,5 mln złotych. Dzisiaj sprawę ustawienia przetargu publicznego (jakim jest aukcja janowska) bada prokurator. Jak sądzę, o sprzedaży Ejrene i darmowej dzierżawie Emandorii jeszcze usłyszymy. Już dziś ćwierkają miejskie wróble o tym, że A. Stojanowska skarży się publicznie, iż musiała się tłumaczyć przed prokuratorem z tej sprawy. Myślę, że zaangażowane w „Ejrene-gate” osoby powinny się wytłumaczyć także publicznie. Mają przecież dużą wprawę w wystąpieniach w różnych telewizjach – przez ostatnie trzy lata zajmowały się tym z ogromną pasją. Zapytałabym wówczas także i o to, jaką rolę w transferach naszych koni do USA miała amerykańska spółka, dziwnym trafem nosząca znajomą nazwę: Pride of Poland LLC? Może A. Stojanowska wyjaśniłaby przy okazji, na jakiej podstawie usiłowała wymusić na stadninie białeckiej w 2015 roku zapłatę 20 tys. euro na rzecz amerykańskiego pośrednika za sprzedaż klaczy Perfirka, pomimo że Polturf skasował swoje 12%? Takich pytań postawiłabym jeszcze kilka. Sprawa jest, jak mawiają prokuratorzy, wielce rozwojowa.

Tymczasem janowska aukcja od 2016 roku jest jak kukułcze jajo – przerzucana z rąk do rąk. W 2016 i 2017 była organizowana przez MTP i wszystko (prócz sprzedaży koni, która to sprzedaż Targów nie interesowała, bo nie miały od niej prowizji) było lepsze, niż gdy zajmował się tym Polturf. W roku 2018, na skutek głośnych sukcesów organizacyjnych i sprzedażowych podczas zimowych aukcji w Michałowie, obowiązkiem zorganizowania aukcji w Janowie obarczono prezesa SK Michałów dr. inż. Macieja Grzechnika. Aukcja, jak wiemy, odbyła się cudem, bo kłody rzucane pod nogi mogły ją w każdej chwili wywrócić. Mimo to, impreza, w nowej, autorskiej odsłonie, zrywającej z paździerzowo-wiklinowym wystrojem i plastikowymi krzesełkami, zakończyła się wynikiem 734 tys. euro, czyli o 200 tys. lepszym niż rok wcześniej. To było jak płachta na byka. Nastąpił więc atak „bojówki medialnej” TVN na Macieja Grzechnika, którego efektem było rzekome kopnięcie dziennikarza. Wykreowany „medialny fakt” nie miał nic wspólnego z rzeczywistością, ale spełnił swoje zadanie przysłonięcia udanej imprezy. Hejt, którego skala, rozpętana przez formalne i nieformalne podwładne A. Stojanowskiej, również wymaga publicznego wyjaśnienia. Oczekuję, że A. Stojanowska wytłumaczy, dlaczego dzwoniła do wszystkich możliwych potencjalnych klientów aukcji, zniechęcając ich do udziału w niej (i dlaczego w zatrącający o manię sposób zwalczała Macieja Grzechnika, doprowadzając w końcu do jego odwołania). Wcześniejsze jej działania dowodzą, że miała takie możliwości. Robiła to przecież przed pokazami w Białce i w Janowie w 2016 i 2017 roku. Środowisko zna te i inne zarzuty pod jej adresem – wiele z nich padło w liście otwartym jednego z członków PZHKA. List był szeroko komentowany przez hodowców – naszych kolegów i koleżanki. Apel do Stojanowskiej brzmiał tak: “Nie bojkotuj pokazu w Białce, nie blokuj sędziów… tak nie można… to jest niezgodne z jakimikolwiek zasadami… Chcemy pokazywać konie, one są naszym życiem, pasją, inwestycją często bardzo dużych pieniędzy, na które ciężko musimy pracować!”. A. Stojanowska została tam nazwana wdzięcznie “mściwą Anią”, działającą na szkodę polskiej hodowli: „zaczęłaś budować, Aniu, “armię” gryzipiórków, którzy za Ciebie i na Twoje zlecenia do tej pory krytykują wszelkie działania związane z polskimi końmi arabskimi. Pozyskałaś media, wcześniej również organizowałaś konferencje prasowe, wreszcie upolityczniłaś konie arabskie w Polsce!!! Współpracujesz z opozycją polityczną, przekazujesz informacje, często ściśle branżowe, a posłowie ci nie potrafią poprawnie po angielsku, publicznie, wypowiedzieć tego, co im napisałaś… trochę żenujące… Udzielasz wywiadów, sama realizujesz wywiady, wszystko odbywa się w bardzo ścisłym “starym gronie Twoich przyjaciół”, bądź nowych zaufanych ludzi. Posiadasz również duże wsparcie profesjonalnych agencji marketingowych oraz PR”.

Dziś A. Stojanowska unika miejsc, gdzie pojawiają się osoby nieulegające (jak pan minister) jej „czarowi”, lecz – wręcz przeciwnie – nie tylko znające jej prawdziwe oblicze, ale nastawione nader krytycznie do jej działań. Woli ciche korytarze Ministerstwa Rolnictwa, gdzie może, po cichu właśnie, udzielać swych „cennych” rad i – znów po cichu – razem z Tomaszem Chalimoniukiem ustalać kwoty, za jakie państwowe konie miałyby zostać sprzedane. Decydentom nie przeszkadza fakt, że jest to osoba, która prowadzi działalność konkurencyjną, w postaci własnych (cóż, że wielce nieudanych) aukcji.

(Tu przytoczę kolejną opinię wspomnianego wyżej hodowcy: „Pan Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Jan Ardanowski zaprosił Ciebie i Pana Białoboka do Rady ds. Hodowli Koni Arabskich… sądzę, że w tamtym czasie miał zbyt małą wiedzę na temat przeszłej i teraźniejszej sytuacji”.)

Tymczasem minister Ardanowski podjął znakomitą decyzję, by służby specjalne obserwowały tegoroczną aukcję. Moim zdaniem, nie będą miały wiele do roboty. Wystarczy, jak przypilnują ministerialnych doradców: A. Stojanowską i J. Białoboka. Nikt bowiem tak jak ta dwójka nie dysponuje równie wielkim doświadczeniem, by skutecznie zaszkodzić reputacji polskiej hodowli i namieszać na aukcji.

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za artykuły publikowane na blogach. Opinie wyrażane w tekstach są osobistymi ocenami autorów.

Podziel się:

Facebook
Twitter
WhatsApp
Email

Ostatnie wpisy autora:

29 marca 2022

Nawiguj pomiędzy wpisami

Kalendarz wpisów

marzec 2024
pon.wt.śr.czw.pt.sob.niedz.
26
27
28
29
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
1
2
3
4
5
6
7
Reklama
Reklamy

Newsletter

Reklamy
Equus Arabians
Ta strona korzysta z ciasteczek aby świadczyć usługi na najwyższym poziomie. Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich użycie.