W rocznicę śmierci wspominamy Romana Pankiewicza, jeden z największych autorytetów polskiej hodowli koni czystej krwi arabskiej. Nie tylko wybitny hodowca, lecz także autor, który pozostawił po sobie wielką liczbę publikacji na temat hodowli. Traktował swoje pisanie jako obowiązek przekazania dziedzictwa. Dzięki temu mamy między innymi I i II tom „Rejestru Polskich Ogierów Czystej Krwi Arabskiej”, „Polską Hodowlę Koni Czystej Krwi Arabskiej 1918-1939”, „Siedmiu Wspaniałych”, „Arabian Horses in Poland in Their Genealogical Charts 1975-1978” oraz liczne artykuły dla „Konia Polskiego”, „Kuriera Arabskiego” oraz pism zagranicznych. A także niezapomniane wstępy do katalogów aukcji janowskiej, pełne odniesień do polskiej historii oraz znakomite, układane z pasją opisy koni sprzedażnych i hodowlanych. Wszystko to było odbiciem Jego wiedzy i talentu.
Wielkie są również Jego zasługi w odbudowie polskiej hodowli prywatnej, dla której od początku lat 90. był mentorem i wsparciem (patrz: artykuł Czas romantyków), piastował też funkcję Honorowego Prezesa PTHKA. Wiele można jeszcze o Nim powiedzieć, ale chcę przypomnieć mało znany, lub wręcz zapomniany czas, kiedy to Roman Pankiewicz (w latach 1959-1967) był pracownikiem Stadniny Koni Michałów. Świetną okazją do upamiętnienia postaci Romana Pankiewicza była Nagroda WAHO przyznana michałowskiej klaczy Zagrobla podczas tegorocznego Czempionatu Narodowego. To właśnie za sprawą Romana Pankiewicza jej babka Złota Iwa trafiła do Michałowa i założyła tam cenną rodzinę. (Polecam artykuł prof. Krystyny Chmiel w HiJ nr 4 (59), jesień 2018 „Od Sardhany do Zigi Zany”).
Aby ocalić od zapomnienia postać Romana Pankiewicza – pracownika Stadniny Koni Michałów, postanowiliśmy, wspólnie z prezesem Maciejem Grzechnikiem, wmurować pamiątkową tablicę w michałowskim Maneżu. Poniżej opis inwestycji z archiwum Stadniny Koni Michałów dotyczący tego projektu, który niestety nie został do końca zrealizowany i tablica pamiątkowa musi poczekać na lepszy czas dla „Wygnańca”.
„STAJNIA Nr1, MANEŻ oraz tablica pamiątkowa poświęcona Romanowi Pankiewiczowi – obchody 65-lecia Stadniny Koni Michałów (Michałów, luty 2018)
W roku 2018 Stadnina Koni Michałów celebruje swoje 65-lecie. Aby godnie uczcić tę datę i jednocześnie pozostawić w Stadninie trwały ślad po dorobku ludzi, którzy dla niej pracowali, został stworzony projekt remontu stajni Nr 1 wraz z Maneżem. Budynki te, należące do najstarszej części założenia architektonicznego Stadniny Michałów, z uwagi na znaczne zużycie wnętrza, wymagały pilnego remontu.
Prace zostały przeprowadzone etapami – jesienią 2017 wykonano prace budowlane (wyburzenie starych ścian wewnętrznych, całkowita naprawa tynków, wymiana instalacji wodnej, wymurowanie nowych ścian wewnętrznych oraz malowanie). Wiosną 2018 stworzono autorski projekt zabudowy stajni Nr1 oraz Maneżu. Wnętrze stajni zostało zaprojektowane z intencją przeznaczenia obszernych, jasnych boksów dla wyźrebień klaczy (dodatkowym atutem jest tu bezpośrednie połączenie z pomieszczeniem socjalnym dla pracowników i toaletą, co znacząco wpłynie na poprawę warunków pracy osób dozorujących w nocy wyźrebienia). Boksy w dawnej stajni czołowej (łącznik) zostały zaprojektowane dwufunkcyjnie, z możliwością wykorzystania ich zarówno dla klaczy, jak i ogierów. Dodatkowo, na etapie realizacji projektu, zlecono poszerzenie drzwi w 5 boksach dla klaczy, aby usprawnić dostęp podczas mechanicznego usuwania obornika, oraz wykonanie według technicznego projektu wykonawcy możliwości całkowitego otwarcia frontów 4 boksów w łączniku (nowatorskie rozwiązanie oparcia frontów na specjalnej konstrukcji na bazie łożyska).
Projekt zmiany formy estetycznej maneżu mający na celu podkreślenie czystości formy architektonicznej Maneżu jest kontynuacją realizacji wnętrza stajni Nr1 i powinien być konsekwentnie realizowany w przyszłości w kolejnych remontowanych budynkach stadniny. Wystrój Maneżu nawiązujący do najlepszej polskiej tradycji wykorzystania elementów drewnianych spełniających jednocześnie funkcję użytkową i dekoracyjną, podkreśla wyjątkową rolę Maneżu jako centrum stadniny.
Połączenie remontu stajni Nr1 i Maneżu z wmurowaniem tablicy pamiątkowej poświęconej Romanowi Pankiewiczowi jest głównym punktem celebrowania w Stadninie Michałów jej 65-lecia. Roman Pankiewicz (1924-2016) pracował w Stadninie Michałów w latach 1959-1967. Jego zasługi, zarówno dla Stadniny Michałów, jak również dla całej polskiej hodowli koni czystej krwi arabskiej, są niekwestionowanym faktem. Z tego powodu została zaprojektowana tablica pamiątkowa (projekt Romana Krzyżaniaka) poświęcona Romanowi Pankiewiczowi, która zostanie uroczyście odsłonięta w dniu 5 października 2018 roku podczas przeglądu hodowlanego z okazji 65-lecia Stadniny Koni Michałów”.
…Niestety, z przyczyn niezależnych ode mnie, do uroczystości upamiętniającej Romana Pankiewicza nie doszło. Znów nikomu nie zależy na Jego upamiętnieniu w Michałowie.