„Koń arabski – historia, tajemnica i magia” to opracowana przez irańskiego dziennikarza, wydawcę i producenta filmowego Hosseina Amirsadeghi albumowa opowieść o historii hodowli koni arabskich w różnych krajach świata. Imponujące, prawie trzystustronicowe wydanie powstało przy współpracy czołowych hodowców i fotografów – Polskę reprezentują w tym gronie m.in. Zofia Raczkowska i Teresa Żółtowska.
Książkę podzielono na dwie części. Pierwsza, ze wstępem J.W. Szejka Zayeda bin Sultan Al Nahyana, władcy Zjednoczonych Emiratów Arabskich, poświęcona jest historii hodowli koni arabskich od czasów antycznych. Choć dzieje rasy omówione są pobieżnie, znajdujemy tu wiele ciekawostek – m.in. o tym, gdzie i kiedy odnaleziono najstarszy dowód istnienia konia podobnego do arabskiego. Jest to datowany na 1700 lat p.n.e. szkielet konia należącego do niejakiego Hyksosa z Półwyspu Synaj. Poznajemy też nieznaną kartę życiorysu króla Salomona, który był kolekcjonerem koni arabskich. Miał ich ponoć aż 12 tysięcy!
Kolejne rozdziały poświęcone są dziejom i kulturze plemion hodujących konie (z podkreśleniem szczególnych zasług hodowlanych plemienia Anazeh), rozwojowi pierwszych linii i sublinii pustynnych koni arabskich oraz wrażeniom pierwszych europejskich hodowców, którzy podróżowali na Bliski Wschód. Z dosłownych cytatów z ich pamiętników dowiadujemy się, jak pielęgnowali, karmili i używali koni Beduini. Znajdujemy także wzmianki o próbach dzielności, jakim poddawano konie na pustyni. Wśród cytowanych postaci są Wilfried i Lady Anne Bluntowie oraz mjr Roger Upton. Poznajemy też historie najsłynniejszych przedstawicieli rasy arabskiej, zasłużonych w światowej hodowli, m.in. polskiego Skowronka i słynnego El Shaklana.
W pierwszej części książki omówione są również pokrótce najważniejsze fakty z początków hodowli w krajach, w których spotyka się dziś konie tej rasy (najdłuższy fragment poświęcony jest hodowli w Polsce), a także początki powstania ksiąg stadnych w tych krajach oraz główne organizacje zrzeszające hodowców. Przedstawiono tu też ogólną sytuację panującą w handlu końmi arabskimi (organizację sprzedaży, kraje zaopatrujące światową hodowlę w najcenniejszy materiał) oraz organizację pokazów i zawodów sportowych z udziałem tej rasy.
Obszerne fragmenty dotyczą Bliskiego Wschodu, a więc regionu, z którego pochodzą konie arabskie. Dowiadujemy się między innymi, że plemiona arabskie, wybierając ze stada najbardziej szlachetne osobniki, zwracały szczególną uwagę na subtelny kształt głowy, wysoką odsadę ogona, krótkość kłody i okazałą prezencję. Z pewnością dużym zaskoczeniem dla współczesnych hodowców byłyby trzy cechy, które, według plemion arabskich, stanowiły o pięknie głowy konia: jibbah (czyli wysklepienie czoła), mitbeh (czyli sposób osadzenia głowy na szyi) i kształt, rozmiar oraz osadzenie uszu.
Tekst pierwszej części opracował Peter Upton – wybitny brytyjski znawca koni arabskich, historyk, hodowca, artysta, podróżnik i ceniony sędzia rasy. Jako ilustracji użyto świetnie zreprodukowanych obrazów pędzla Victora Adama, Eugene’a Delacroix, Januarego Suchodolskiego, Juliusza Kossaka, Georges’a Washingtona, Landseera i innych. Reprodukcje opatrzono komentarzami dotyczącymi wyglądu koni arabskich oraz jeźdźców, przedstawionych na każdym obrazie.
Część druga książki to najważniejsze fakty ze współczesnej hodowli w 30 krajach świata, przeplatane fragmentami arabskich wierszy, przysłów i cytatów z Koranu, odnoszących się do koni. Ogromną zaletą są tu wspaniałe zdjęcia, w większości autorstwa dwóch Rików van Lentów – seniora i juniora. Fotografie ukazują nie tylko zasłużone konie, ale i typową scenerię każdego regionu. Na wielu z nich można dostrzec wybitnych hodowców i właścicieli znaczących stadnin całego świata. Do zdjęć razem ze swoimi końmi pozowali m.in. Charlie Watts (The Rolling Stones), księżniczka Alia al Hussein z Jordanii i Patrick Swayze.
Uzupełnieniem książki są: mini-słownik zwrotów arabskich, używanych w hodowli koni oraz arabskich określeń umaszczenia (choć zebranych według niezbyt jasnego klucza), opisy najważniejszych arabskich plemion hodujących konie oraz dokładny spis linii i sublinii pustynnych koni. Książka zawiera też spis organizacji hodowlanych poszczególnych krajów wraz z ich danymi teleadresowymi. I chociaż sfotografowana w Brazylii, anonimowa klacz z okładki książki nie jest wybitną przedstawicielką swojej rasy według panujących obecnie wzorców, to album „Koń arabski – historia, tajemnica i magia” będzie niewątpliwie atrakcyjną pozycją do biblioteki każdego miłośnika koni czystej krwi arabskiej.
„The Arabian Horse. History, Mystery and Magic” pod redakcją Hosseina Amirsadeghi
Teksty: Peter Upton, zdjęcia: Rik van Lent Sr & Jr, wstęp: J.W. Sh. Zayed bin Sultan al Nahyan, oprawa miękka, 256 stron, 300 ilustracji, wydawca: Thames&Hudson
